Jaarboek 28 – 2015

Van de redactie

De redactie heeft wederom geen klagen gehad over het aanbod aan artikelen. Het is zelfs zo dat zij enkele bijdragen naar het volgend jaar heeft moeten doorschuiven, omdat anders de omvang van het Jaarboek de gestelde limiet van 160 bladzijden zou overschrijden.

Als uitvloeisel van het bedrijfsbezoek van het Genootschap in het voorjaar van 2014 aan het Monsterse kassenbouwbedrijf KUBO is ouddirecteur Ed Kuiper aan het schrijven geslagen om de geschiedenis van dit familiebedrijf ten behoeve van het Jaarboek op papier te zetten. Zijn vader, de uit Zwanenburg afkomstige Arie Kuiper, begon zijn bedrijf vlak na de Tweede Wereldoorlog in een schuur van 4 x 4 meter in de Choorstraat in Monster. Tegenwoordig bouwt het innovatieve bedrijf, dat dit jaar zeventig jaar bestaat, over de hele wereld moderne kassencomplexen.

Een van de bekendste sporters uit de jaren vijftig was de Westlandse schaatser Wim van der Voort. Hij was vooral succesvol op de 1500 meter, een afstand waarop hij op het hoogste niveau verschillende medailles won. Ton Wensveen, bestuurslid van het Westlands Schaatsmuseum, heeft de in 1923 geboren schaatser geïnterviewd en doet daarvan verslag in het Jaarboek.

In 1923 werd ook de Coöperatieve Westlandsche Snijbloemenveiling (CWS) opgericht. Als gevolg van tal van fusies en naamswijzigingen staat de veiling sinds 2002 bekend onder de naam FloraHolland. George Franke, werkzaam bij de Vereniging van Bloemenveilingen in Nederland, beschrijft de historische betekenis van deze veiling voor de bloemisterij.

Twee decennia eerder, op 4 oktober 1903, leed de Franse haringlogger President Carnot tijdens noodweer schipbreuk bij het binnenvaren van de Nieuwe Waterweg. Dertien van de negentien opvarenden kwamen daarbij om in de golven. Een aantal van de omgekomen vissers ligt begraven in ’s-Gravenzande. Jan Dahmeijer van de werkgroep Oud-’s-Gravenzande geeft aan de hand van de destijds gevoerde correspondentie een nauwgezet relaas van de gebeurtenissen.

Het afgraven van de duinen en de hoge geestgronden is belangrijk geweest voor de ontwikkeling van de tuinbouw in het Westland. Onvoorstelbaar grote hoeveelheden zand zijn in de loop der jaren per schuit vervoerd naar tuinderijen in de regio om deze op te hogen en de grondstructuur te verbeteren. Tegelijkertijd werden zo de hoge duingronden veranderd in geschikte tuinen. Aad Vijverberg is in de literatuur en in de archieven gedoken en schetst aan de hand daarvan een beeld van wat in het verleden door vele nijvere handen is verricht.

P.J. van Oosthuyse was rond 1800 grootgrondbezitter in ’s-Gravenzande en werd als leverancier van het leger schatrijk door de oorlog in de Franse tijd. Van Oosthuyse verzamelde niet alleen landerijen maar ook kunst. Hij bouwde een enorme collectie schilderijen van bekende meesters op. Martha Vollering doet verslag van het onderzoek dat zij daarnaar deed.

De uit ’s-Gravenzande afkomstige burgemeesterszoon James de Fremery vertrok op jonge leeftijd naar de Nieuwe Wereld. In Californië maakte hij carrière in het bankwezen en bouwde een uitgebreide kunstcollectie op. Zijn geboortegrond lag hem echter na aan het hart en regelmatig keerde hij terug naar Nederland. Maarten van der Schaft heeft onderzoek gedaan naar deze intrigerende figuur en doet verslag van zijn bevindingen.

Verder tekende Jitske Blom weer voor de Archeologische kroniek over 2014 en Hennie van Raaij-Lipman verzorgde de Bibliografie van de vorig jaar verschenen boeken over het Westland.

Naast deze bijdragen is plaats ingeruimd voor het verslag van de jury van de Oud-Westlandprijs, die in het najaar van 2015 voor de tweede keer wordt uitgereikt. De jury onder voorzitterschap van Piet van der Valk heeft drie kandidaten geselecteerd en uit deze drie genomineerden een winnaar voorgedragen aan het bestuur van het Genootschap.

Het Jaarboek wordt traditiegetrouw afgesloten met het Jaarverslag van het Genootschap over 2014 van secretaris Leen Valstar.

Inhoud

Open het complete jaarboek als pdf

De geschiedenis van KUBO, 1945-2015Ed Kuiper
Wim van der Voort
De stalen man op noren
Ton Wensveen
De historische betekenis van de Westlandse bloemenveiling voor de bloemisterijGeorge Franke
Het Franse graf op de begraafplaats in ‘s-GravenzandeJan Dahmeijer
Het afgeesten en opvaren van gronden en de exploitatie van de duinenAad Vijverberg
P.J. van Oosthuyse – van knopenmaker tot kunstverzamelaarMartha Vollering
James de Fremery (1826-1899)Maarten van der Schaft
Archeologische kroniek van het Westland – 2014Jitske Blom
Bibliografie van het WestlandHennie van Raaij-Lipman